เสาหงส์ในประเทศพม่า (มัณฑะเลย์ – พุกาม)

“เสาหงส์ในประเทศพม่า (มัณฑะเลย์ – พุกาม)”

ชาวมอญอาศัยอยู่หนาแน่นในเมืองต่างๆ ของประเทศพม่าตอนกลาง – ตอนใต้ เช่น ย่างกุ้ง พะโค เมาะละแหม่ง เร (เย) ฯลฯ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่จะได้พบกับวัดมอญ ซึ่งแน่นอนว่าจะต้องพบเสาหงส์ภายในวัดมอญอันเป็นสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่โดดเด่นของชุมชนมอญ
ทว่าจากการเดินทางผ่านบริเวณที่เคยเป็นอาณาจักรที่รุ่งเรืองในอดีตของชาวพม่าซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของประเทศ เช่น มัณฑะเลย์ สะกาย พุกาม อมรปุระ กลับพบว่ามีวัดมอญแทรกตัวอยู่ทั่วไป โดยสังเกตได้จากเสาหงส์ และสิ่งอื่นๆ เช่น รูปปั้น หรือ แผ่นจารึก ฯลฯ จากการสอบถามชาวบ้านในท้องถิ่น พบว่าวัดมอญเหล่านี้อยู่ในย่านที่มีชาวมอญอาศัยอยู่ในปัจจุบันหรือในอดีต หรือแม้แต่ในย่านที่ชาวบ้านเล่าว่าไม่เคยได้ยินเรื่องชุมชนมอญในท้องถิ่นที่ตัวเองอาศัยอยู่เลย
แต่จากหลักฐานบันทึกทางประวัติศาสตร์ พบว่าชุมชนชาวมอญมีอยู่ทั่วไปในอาณาจักรพม่าในอดีต ทั้งที่เป็นเชลยสงคราม พ่อค้าวาณิช ช่างฝีมือรับจ้างหรือแม้แต่ผู้ติดตามพระสงฆ์องคเจ้ามาอาศัยอยู่ในอาณาจักรพม่ามาแต่โบราณ ปัจจุบันเชื้อสายชาวมอญผู้สร้างวัดวาอารามถวายไว้ในพระพุทธศาสนาอาจจะหลงเหลืออยู่แค่เรื่องเล่าขานอยู่ในกลุ่มอนุชนรุ่นหลังที่รับว่าตัวเองมีเชื้อสายมอญ หรืออาจจะสูญหายตายจากไปแล้ว หรือแม้แต่ไม่ยอมรับหรือไม่รู้จักรากเหง้าของตัวเอง ไม่ว่าเรื่องราวจะเป็นอย่างไร เสาหงส์ในวัดมอญก็ยังยืนตระหง่านบอกเล่าที่มาของตนอยู่อย่างภาคภูมิ