ASEAN Topic : ปรมาจารย์ตั๊กม้อในบริบทอัตลักษณ์พุทธศาสนาเวียดนาม
ปรมาจารย์ตั๊กม้อ/ตาหม่า ปฐมปรมาจารย์นิกายเซน/เถี่ยน ในเวียดนาม การไหลเวียนหรือเคลื่อนย้ายทางพุทธศาสนาจากสถานที่/ภูมิภาคหนึ่งไปสู่อีกสถานที่/ภูมิภาคหนึ่งมีหลายประการที่นำไปสู่การรังสรรค์งาน อารยธรรม จนเป็นอารยธรรมเฉพาะถิ่นพัฒนาต่อยอดจนมีเอกลักษณ์อัตลักษณ์เฉพาะตนต่อมากลายเป็นแหล่งจาริกบุญจาริกธรรมเพื่อไปนมัสการหรือรำลึกถึงที่เรียกว่าเจดีย์ ประกอบด้วย พุทธรูป พระคัมภีร์ พระธาตุ-สถูปเจดีย์ และอื่นๆ ทั้งนี้ พุทธรูปอาจรวมรูปเคารพพุทธศาสนาอื่นๆ ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นไม่ได้และยากมากหากขาดพาหะนำพาไหลเวียนจากพระสงฆ์ธรรมทูต พระสงฆ์จึงมีบทบาทสำคัญและสร้างคุณูปการต่อโลกพุทธศาสนาและอารยธรรมโลก หนึ่งในพระภิกษุสงฆ์ที่สำคัญคือ ท่านปรมาจารย์ตั๊กม้อ หรือ ต่าหม่า ในสำเนียงเวียดนาม โพธิธรรม ในบาลีสันสกฤต ตักม้อ หรือ ตั๊กม้อ (สำเนียงแต้จิ๋ว ตรงกับจีนกลางว่า ต๋าหมอ) ท่านต่าหม่า/ในภาษาสันสกฤต/บาลี ชื่อว่า โพธิธรรม เป็นชาวอินเดียใต้ เป็นเจ้าชายอาณาจักรที่พร้อมครองราษย์ต่อจากพระราชบิดาหากแต่ความโน้มเอียงของท่านกลับเน้นแสวงหาสัจธรรมของชีวิตและโลกเพื่อพ้นทุกข์ ท่านจึงออกผนวชและปฏิบัติเคร่งพร้อมศึกษาศิลปะการต่อสู้จนกระทั่งมีปณิธานแก่กล้าประสงค์เผยแพร่พุทธธรรมทางประทศตะวันออกคือประเทศจีน จนตัดสินใจเดินทางผ่านอุษาคเนย์ เดินทางต่อไปยังจีนแผ่นดินที่แบ่งเป็นอาณาจักรเหนือใต้ท่านผ่านอาณาจักรใต้สมัยพระเจ้าเหลียงอู่ตี้ก่อนข้าเขตแดนไปทางอาณาจักรทางเหนือ มุ่งปฏิบัติธรรมเคร่งนั่งเพ่งผนังถ้ำสร้างลูกศิษย์แนะนำศิลปะการป้องกันตัวของเส้าหลิ่น ขึ้นเขาเข้าถ้ำจนกระทั่งท่านมรณภาพ เป็นปฐมปรมาจารย์/สังฆราชนิกายเถี่ยน/เซนองค์แรกในโลกตะวันออก ก่อนมีลูกศิษย์จีนรุ่นต่อมารับการถ่ายทอดธรรมจนถึงรุ่นที่ 6 ก่อนขาดไป หากแต่ลูกศิษย์ก็ยังนำพุทธศาสนาแบบเซนไปยังดินแดนนอกจีน รุ่งเรืองในราชวงศ์ถั่ง มาถึงเวียดนาม 3 รุ่นตั้งแต่สมัยอาณาจักรถังรุ่งเรืองเวียดนามยังอยู่ภายใต้ ก่อนสิ้นถังเข้าสู่ยุค 5 ราชวงศ์ 10 อาณาจักร เวียดนามจึงได้โอกาสสลัดตนเองปลดแอกทางการเมืองแม้อิทธิพลด้านศาสนาสังคมวัฒนธรรมจากถังยังคงอยู่บ้าง หนึ่งในนั้นคือพุทธศาสนาเถี่ยน กล่าวกันว่า […]Read More
