การนับถือผีบรรพบุรุษเป็นความเชื่อดั้งเดิมของชาวอุษาคเนย์โบราณก่อนที่พระพุทธศาสนาจะเข้ามาถึงและผสมผสานร่วมกับวัฒนธรรมดั้งเดิม เมื่อชาวเวียดนามรับเอาพระพุทธศาสนากิจกรรมทางความเชื่อก็ปรับเปลี่ยนไปตามพลวัตสังคม การนับถือพลังเหนือธรรมชาติเป็นสัญชาตญาณและปรากฏอยู่ในทุกสังคมของโลก หากแต่มีความแตกต่างกันในรูปแบบของพิธีกรรมและศาสนา แต่เป้าหมายของการนับถือพลังเหนือธรรมชาติเหล่านั้นเพื่อได้รับการตอบรับคสิ่งที่ปรารถนาจากอำนาจเหนือธรรมชาติ การมีหิ้งบูชาในบ้านของชาวเวียดนามไม่แตกต่างไปจากการมีหิ้งบูชาในวัฒนธรรมความเชื่ออื่น ๆ ทั้งในลาว กัมพูชาและพม่า หิ้งบูชาเป็นพื้นที่ (space) การเชื่อมต่อระหว่างโลกทางกายภาพและโลกทางจิตวิญญาณ หิ้งบูชาไม่เพียงเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์แต่ยังเป็นพื้นที่ของการสื่อสารระหว่างสิ่งศักดิ์สิทธิ์และมนุษย์ นอกจากนั้นยังเป็นเครื่องมือที่ทำให้จักรวาลอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขด้วย ผ่านกลไกทางประเพณีการเคารพผีบรรพบุรุษและธรรมชาติ สะท้อนให้เห็นถึงแนวคิดจักรวาลวิทยา (cosmogony) อันเก่าแก่ของมนุษยชาติด้วย                                                                           […]Read More

The Shiva Lingam of Metaphysical Disciplines in Southeast Asia การนับถือศิวลึงค์ที่ปรากฎในอุษาคเนย์เป็นความเชื่อที่ได้รับมาจากฮินดูไศวนิกายของอินเดีย ในเทวาลัยฮินดูจะมีห้องที่เรียกว่า “ครรภคฤหะ (Garbhagrha)” สำหรับเป็นที่ประดิษฐานของศิวลึงค์กับฐานโยนี ศิวลึงค์จะแทนความหมายถึงองค์พระศิวะ อันเป็นกำเนิดของจักรวาลและสรรพสิ่งทั้งปวง (ตามคติความเชื่อพระศิวะถือว่าเป็นเทพเจ้าผู้สร้างโลกและจักรวาล) ศิวลึงค์มีได้หลายรูปแบบและหลายประเภท แตกต่างกันไป ทั้งนี้ยังมีลึงค์ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติด้วย เรียกว่า “สวยัมภูลึงค์” จะเป็นภูเขา หินก็ได้ ส่วนลึงค์ที่มนุษย์สร้างขึ้นจะเรียกว่า “มานุษลึงค์” พบทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การบูชาศิวลึงค์นั้นมิเพียงแต่นำความสุข ความรุ่งเรืองมาสู่ผู้บูชาตามความเชื่อในคมภีร์ปุราณะ ผู้ปฏิบัติต้องสมาทานหลักปฏิบัติตนตามคำสอนนิกายไศวะด้วย ในเวียดนาม เราพบความเชื่อนิกายไศวะ โดยเฉพาะชาวจาม ในอดีตนั้นชาวจามมีพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ร่วมกับชาวเขมรยุคพระนคร มีอาณาจักรเป็นของตัวเอง หลักฐานโบราณคดียังสะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลของวัฒนธรรมจามที่เข้ามาถึงลุ่มแม่นำโขงด้วย แม้ว่า การบูชาพระศิวะในคัมภีร์จะระบุถึงเครื่องบูชาที่พระศิวะโปรด อย่างไรก็ดี การนำเครื่องบูชาอันเป็นอัตลักษณ์ท้องถิ่นก็เป็นเสน่ห์อีกประการเมื่อศาสนาจากอินเดียเดินทางมาถึงอุษาคเนย์ ซึ่งไม่เพียงแต่ศาสนาพราหมณ์ฮินดูเท่านั้น พุทธศาสนาเมื่อเข้ามาในดินแดนแถบนี้ก็ปรับตัวเข้ากับวิถีชีวิตและสังคมของผู้คนตามยุคสมัย ขอบคุณ ภาพประกอบ: พระมหาสมพงษ์ สนฺตจิตฺโต, ดร. เรียบเรียงและเผยแพร่ : พระอภิเชษฐ์ สุภทฺรวาที ผู้ช่วยบรรณาธิการ : มุกรวี ฉิมพะเนาว์ […]Read More